โอริงามิ 101 (พื้นฐานการพัดกระดาษ)

ในบทความก่อนหน้าเราพาย้อนกลับไปถึงที่มาของ โอริงามิ ศิลปะการพับกระดาษที่แพร่หลายไปทั่วโลก ในบทความนี้เราจะพามาเรียนรู้พื้นฐานการพับกระดาษอย่าง รูปแบบการพับแบบต่างๆ การพับรูปทรงพื้นฐาน การอ่านสัญลักษณ์การพับ พร้อมปิดท้ายด้วยเคล็ดลับการพับกระดาษ

ก่อนจะไปเริ่มการพับเราขอแนะนำให้รู้จักกับประเภทของ โอริงามิ กันก่อน

โอริงามิแบบชิ้นเดียว

การพับกระดาษชนิดนี้เรียกว่า โอริงามิ โดยใช้กระดาษเพียงแผ่นเดียวเท่านั้นโดยไม่ตัดด้วยกรรไกรหรืออุปกรณ์อื่นๆนี่คือการพับกระดาษแบบพื้นฐาน และบางคนก็ชอบการพับกระดาษแบบนี้มากกว่า

โอริงามิแบบยูนิต

คือการพับกระดาษหลายๆ แผ่นให้เป็นรูปร่างเดียวกันแล้วนำมารวมกันเพื่อสร้างงานศิลปะชิ้นเดียว เรียกว่า โอริกามิแบบยูนิต เป็นโอริงามิแบบนี้มักประกอบไปด้วยรูปทรงหลายเหลี่ยม ที่มีความสมมาตรสูง (เช่น สิ่งที่เรียก กันทั่วไปว่า " คุสุดามะ ") กล่องฯลฯ จำนวนแผ่นกระดาษอาจมีตั้งแต่สองแผ่นไปจนถึงหลายโหล เมื่อประกอบชิ้นส่วนต่างๆเข้าด้วยกัน โดยหลักการแล้ว ควรยึดชิ้นส่วนทั้งหมดเข้าด้วยกันโดย ใช้แรงเสียดทานของกระดาษเพียงอย่างเดียว แต่ในบางกรณี อาจยึดเข้าด้วยกันด้วย กาว หรือด้าย ก็ได้

โอริงามิแบบผสม

เป็นเทคนิคการพับที่ช่วยให้การพับรูปทรงที่ซับซ้อนง่ายขึ้น โดยการตัดกระดาษเพื่อเพิ่มจำนวนมุมหรือการตัดกระดาษบางส่วนออก ผู้ที่ชื่นชอบการพับกระดาษบางคน คิดว่านี่เป็น เรื่องนอกรีตแต่บางคนก็บอกว่าดีกว่าการพับกระดาษสี่เหลี่ยมจัตุรัสที่ยังไม่ได้ตัดเพียงชิ้นเดียว เพราะอาจทำให้วิธีการพับซับซ้อนเกินไป

 

วิธีการพับพื้นฐาน

การพับหุบเขา – จับมุม หรือด้านของกระดาษพับโดยตำแหน่งที่จับเข้าหาตัวผู้พับแล้วเกิดสันด้านตรงข้ามกับผู้พับ

พับหุบเขา

การพับภูเขา – คือฝั่งด้านตรงข้ามกับการพับหุบเขาหากเรากลับด้านกระดาษ สองสิ่งนี้เหมือนเหมือนแสงกับเงาที่เกิดอีกอย่างขึ้นแล้วอีกอย่างก็จะเกิดขึ้นในด้านตรงข้าม

พับภูเขา

หากคุณพับสิ่งของบางอย่างโดยใช้วิธีการเหล่านี้ เมื่อคลี่ออกเส้นที่ปรากฏขึ้น เรียกว่า รอยพับ หรือเส้นรอยพับ

 

ก่อนที่จะไปขั้นถัดไปเราขอให้จำสัญลักษณ์ต่อไปนี้ไว้ก่อน ลูกศรเหล่านี้จะแสดงวิธีที่คุณจะพับกระดาษในแต่ละขั้นตอนซึ่งหากคุณจำได้แล้ว การดูแผนภาพการพับกระดาษในสื่อต่างๆ จะง่ายขึ้นมาก

สัญลักษณ์แสดงการพับ

สัญลักษณ์แสดงการพับ1สัญลักษณ์แสดงการพับ2สัญลักษณ์แสดงการพับ3สัญลักษณ์แสดงการพับ4สัญลักษณ์แสดงการพับ5

วิธีการพับแบบซับซ้อน

การพับแบบหีบเพลง - คือการพับสลับระหว่างรอยพับหุบเขาและรอยพับภูเขา

พับแบบหีบเพลง

การพับซาบุตง – พับมุมทั้งสี่ของกระดาษโอริกามิรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสเข้าหาศูนย์กลาง

พับแบบซาบุตง

การพับแบบม้วน – พับโดยม้วนกระดาษเข้าด้านในด้วยการพับแบบหุบเขาซ้ำๆ

พับม้วน

การพับแบบขั้นบันได – วิธีการพับกระดาษโดยพับกระดาษกลับโดยการพับแบบภูเขาสลับกับการพับแบบหุบเขาคล้ายกับการพับแบบหีบเพลง

พับแบบขั้นบันได

การพับแบบหมุน - เทคนิคการพับที่รอยพับของการพับแบบขั้นบันไดจะเปลี่ยนเป็นส่วนโค้ง ทำให้เกิดส่วนนูนสามมิติ

การพับแบบหมุน

การพับ หูกระต่าย - วิธีการพับโดยพับส่วนที่เกี่ยวข้องก่อน จากนั้นจึงพับส่วนที่ยื่นออกมาจากตรงนั้น

พับหูกระต่าย

การพับกลีบดอก - กางกระดาษออกจากช่องเปิดฐานสี่เหลี่ยม แล้ว ทำเป็นรูปเพชร แล้วพับให้เป็น รูปยังใช้ในระหว่างการพับกระดาษนกกระเรียนอีกด้วย

พับกลีบดอก

การพับยุบมุม

ยุบแบบเปิด – พับมุมเท่ากับขนาดที่จะยุบ จากนั้นกางรูปเดิมออก แล้วพับขอบเข้ารูปเดิมของลอยพับแต่ให้จุดยอดมุมพับลงไปในหุบเขา

พับยุบแบบเปิด

ยุบแบบปิด – พับมุมเท่ากับขนาดที่จะยุบ จับไว้หนึ่งด้านแล้วกางออกหนึ่งด้านจากนั้นกดยอดมุมลงไปเห็นหุบเขาแล้วพับเข้ารอยพับ

พับยุบแบบปิด

รูปทรงพื้นฐาน

ในการพับกระดาษโอริกามิ รูปทรง พื้นฐานคือรูปทรงอเนกประสงค์ที่สามารถใช้สร้างงานพับกระดาษได้หลายชิ้น ชื่อของรูปทรงพื้นฐาน ส่วนใหญ่ได้มาจากชื่อของรูปทรงโอริกามิแบบดั้งเดิมที่เป็นต้นกำเนิดของรูปทรงเหล่านั้น คุณสามารถสร้างผลงานที่หลากหลายได้โดยการปรับเปลี่ยนรูปทรงพื้นฐานเล็กน้อยหรือการรวมส่วนต่างๆ ของรูปทรงพื้นฐานหลายๆ รูปเข้าด้วยกัน

รูปทรงพื้นฐานว่าว หรือไอศครีม

รูปพื้นฐานว่าว หรือไอศครีม

พับครึ่งกระดาษเป็นสามเหลี่ยมแล้วคลี่ออกจากนั้นพับหุบเขาให้มุมซ้าย และขวาแตะเส้นกึ่งกลางจะได้รูปร่างของว่าว

รูปทรงพื้นฐานปลา

รูปพื้นฐานปลา

พับรูปว่าว กางออก กลับหัวกระดาษ และทำซ้ำรูปว่าวอีกครั้ง จากนั้นพับหูกระต่ายทั้งซ้าย และขวา

รูปทรงพื้นฐานสี่เหลี่ยม หรือดอกไม้

รูปพื้นฐานสี่เหลี่ยม หรือคอกไม้

พับครึ่งกระดาษมุมซ้ายทบขวาเป็นสามเหลี่ยมคลี่ออก แล้วพับมุมบนลงมาทบมุมล่างคลี่ออก พับครึ่งจากสี่เหลี่ยมจตุรัตเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้าแล้วคลี่ออก พับมุมซ้ายและมุมขวาลงมาทบมุมล่างก็จะได้รูปพื้นฐานสี่เหลี่ยม

รูปร่างพื้นฐานบอลลูน

รูปพื้นฐานบอลลูน

พับครึ่งกระดาษมุมซ้ายทบขวาเป็นสามเหลี่ยมคลี่ออก แล้วพับมุมบนลงมาทบมุมล่างคลี่ออกพับครึ่งจากสี่เหลี่ยมจตุรัตเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้าคลี่ออก คลายกันกับรูปทรงพื้นฐานสี่เหลี่ยม แต่ในขั้นตอนที่ 4 พับขอบกระดาษซ้ายและขาวเข้ามาทบขอบกระดาษด้านล่างจะเกิดเป็นรูปสามเหลี่ยม (รูปทรงพื้นฐานบอลลูน คือรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสที่พลิกกลับด้านใน)

รูปทรงพื้นฐานนก หรือนกกระเรียน

รูปพื้นฐานนก หรือนกกระเรียน

เริ่มพับต่อจากรูปทรงพื้นฐานสี่เหลี่ยมโดย พับรูปทรงพื้นฐานว่าวจากมุมทั้งสองด้านพับยอดสามเหลี่ยมของรูปว่าวไปด้านหลังแล้วคลี่คืนรูปทรงพื้นฐานสี่เหลี่ยม แล้วพับกลีบดอก กลับอีกด้านแล้วทำซ้ำตามรูปที่ 1 ถึง 3 ก็จะเป็นรูปทรงพื้นฐานนก

รูปทรงพื้นฐานกบ หรือรูปทรงพื้นฐานดอกอายาเมะ(ไอริสญี่ปุ่น)

รูปทรงพื้นฐานกบ หรือดอกอายาเมะ

เริ่มต้นด้วยรูปร่างพื้นฐานบอลลูน หรือรูปร่างพื้นฐานของสี่เหลี่ยม(อันนี้ง่ายกว่ามาก) พับรูปปลาทั้งสองด้านของรูปทรงพื้นฐานสี่เหลี่ยม

 

เคล็ดลับการพับ

เมื่อพับกระดาษโอริกามิหรือสิ่งของอื่นๆ สิ่งสำคัญคือต้องจัดขอบพับ และมุมให้เรียบร้อย ถึงแม้ว่าคุณจะจัดขอบให้ตรงกันในภายหลังก็ได้ แต่ขอบเหล่านั้นก็จะผิดตำแหน่งทันทีเมื่อคุณพับในขั้นตอนต่อๆ ไป

นอกจากนี้ เมื่อพับเพียงแค่สร้างรอยพับเล็กน้อยที่ดูไม่คม ก็จะไม่สามารถทำให้ได้ผลงานสวยงามได้ ในกรณีนี้คุณสามารถพับกระดาษได้โดยการเลื่อนนิ้วรีดไปตามขอบกระดาษเพื่อสร้างรอยพับที่คมขึ้น คุณสามารถใช้เล็บ ไม้บรรทัด ด้ามกรรไกร หรือวัตถุที่มีความเรียบและมนในการรีดขอบพับให้คมขึ้น และสุดท้ายคือการฝึกพับบ่อยๆ

หากคุณอยากจริงจังขึ้นมาอีกหน่อยกระดาษก็มีความสำคัญเช่นกันการเลือกกระดาษที่มีความหนา และความแกร่งที่เหมาสมจะช่วยให้ผลงานที่คุณพับมีความสวยงามมากขึ้นเช่นกัน

ต่อจากนี้คือการพับซึ่งเราเลือกมาแล้วว่าคุณจะได้ใช้ความรู้จากบทความนี้อย่างเติมที่ และขอให้สนุกกับการพับโอริงามิ

พับไก่ (ระดับง่าย)

พับไก่กระดาษ

พับนก - เริ่มจากรูปพื้นฐานนก (ระดับปานกลาง)

พับนกกระดาษ

พับเป็ด - เริ่มจากการพับกลีบดอก (ระดับยาก)

พับเป็ด 1

พับเป็ด 2

 

อ้างอิง

https://web.archive.org/web/20221115071147/https://style.nikkei.com/article/DGXMZO14548060X20C17A3000000/

https://web.archive.org/web/20220413193503/http://www.yamane-origata.com/?page_id=40

https://www.takeo.co.jp/finder/paperhistory/

https://web.archive.org/web/20240229112449/https://www.morisa.jp/tosawashi/washi

https://web.archive.org/web/20210507221847/https://guides.lib.kyushu-u.ac.jp/origami/today